Г. С. Афонин, В. Н. Бар щенков, Н. В. Ко ндр атьев

 
 
2.1-сурет. Тежеуіш жабдықтардың сызбасы 
1  –  соңындағы  жалғастырғыш  жеңі.  №  R-17;  2,  3,  5,  6,  7  –  RD  ажыратқышының 
ажыратқышы.  №  304;  ЭБК  –  электрлік  блоктау  клапаны.  №  КЭ-44;  №  150;  ЖЖ  – 
жылдамдықты  өлшегіш;  ЭПВ  –  электропневматикалық  клапаншарт.  №  КП-53; 
ауыстырып-қосқыш;  ТБ  –  тежегішті  блоктау.  №  367М;  ПТ  –  пойыз  тежегішішарт.  № 
254;  МН1—МН3  –  манометрлер;  ТР  –  55  литр  көлемді  теңдеуші  резевуар;  ВУП1  —
ПВУ-2  типті  басқарудың  пневматикалық  сөндіргіші;    КТ-6Эл;  ПК1,  ПК2  – 
сақтандырғыш  клапанышарт.  №  Э-216;  МО  –  шарт.  №  КП-100;  К2  –  қосалқы 
компрессор; БР – басқару резевуары, цилиндрі (көлемі 7 л резервуар); КМД — 

23
 
 
 
Секция «Б» 
 
ВЛ10 екі секциялы электровоз: 
краны;  4  –  үш  кезекті  кран;  ТЦ1—ТЦ4  –  тежеу  цилиндрі  шарт.  №  507Б;  КК  –  кері 
клапан; ЭПК –  автостопты электропневматикалық клапанның шарт. РЕД1, РЕД2, РЕД3 
– редукторлар. № 348;  Ф – сүзгі  . №  Э-114; 3ПК –  машинист  кранының  шарт.  №  395; 
ЛҚТ  –  20  литрлі  локомотивтің  қосалқы  тетігі;  АТ  –  ауа  бөлгіш  шарт.  №  483;  ҚР  – 
қосымша  резервуар  ВУП2  —ПВУ-7  типті  пневматикалық  басқаруды  сөндіру;  К1  – 
компрессор,  ауа  май  ажыратқыш.  №  Э-120;  КП –  электропневматикалық  клапан  үрлеу 
көлемі  150  л;  ҚР  –  қысым  решуляторы  шарт.  №  АК-11Б;  ЖТЦ  —  Жалған  тежеуіш 
цилиндрі шарт.№ 3МД  
 
 

 
ВУП-1  типті  ПВУ-2  басқарудың  пневматикалық  сөндіру  тетігі, 
тежеуіш  цилиндр  магистралінде  орнатылады  және  ТЦ  1,3  қысым 
жағдайда  рекуперативті  тежеуінің  сөндірілуі  1,5  кгс/см2  және 
0,5кгс/см2  қысымда  тежегішті  басқарудағы  шынжырлар  қалпына 
келтіріледі. Егер регенеративті тежеу үрдісінде тежеуіш шебінде 2,7,2,9 
кгс  /  см2  (мысалы,  шұғыл  тежеу  кезінде)  қысымның  төмендеуі 
байқалса, қалпына келтіру жүйесі ПБС-2 түрінің ПБС1 пневматикалық 
басқару 
блогымен 
өшіріледі. 
Бұл 
жағдайда 
БЭК-тың 
электрокомпаниясының  клапаны пневматикалық  тежегіштің  жұмысын 
қалпына  келтіреді,  сауда  орталығының  магистралін  тежегіш 
цилиндрлерімен хабардар етеді. 
Рекуперативті  тежеудің  бұзылуы  жағдайында,  БЭК  электр  клапан 
клапаны қуатсыз болады және ЭПВ электропневматикалық клапанына 
қуат  берілуде.  Нәтижесінде  ауа  2,5  кгс  /  см2  қысымда  3СK  клапанын 
ауыстырып  қосады  және  қосалқы  локомотив  тежегіштеріне  өтеді.  
Тежегіш 
цилиндрлер 
толтырылады
.
 
Пойыздың 
ортасындағы 
локомотивтің  синхрондау  жүйесімен  байланыстырылған  пойыздың 
тежеуін  басқару  кезінде,  беру  желісінің  1  шлангісі  артқы  вагонның 
тежегіш  желісіне  қосылады  және  соңғы  крандар  ашылады.  3 
оқшаулағыш клапан жабылды, кран 2 ашылды, МК операторының кран 
тұтқасы  IV  позициясына  жылжиды,  үш  жақты  клапанды  4  тұтқасы 
синхрондау  күйіне  орнатылады.  Осылайша,  уранды  теңестіретін 
резервуар  атмосферамен  байланысқа  түседі,  ал  МК  операторының 
кранның  теңдестіргіш  поршенінен  жоғары  күші  бірінші  пойыздың 
палалы машинасының тежегіш сызығымен бірге. 
Электр  тепловозы  бір  кабинада  («А»  тарауы)  суық  болған  кезде, 
тежегіш  құлыпты  тарту  керек,  МК  операторының  кран  тұтқасы  VI 
позициясына  қойылады,  және  қосымша  локомотивтік  ЛҚТ  тежегіші 
пойыз  позициясында.  Екінші  кокпитада  («В»  тарауі)  көмекші  және 
көмекші  тежегіштердің  крандардың  тұтқалары  VI  позициясына 
ауыстырылады. Екі шкафтағы құлыптардағы біріктірілген крандар бір-
біріне  жабысып  қалады,  желілердегі  соңғы  клапандар  жабылады,  ал 
суық  резервтік  қайтарымды  клапанның  ҚК  ашылуы  қажет  болғанға 
дейін  5  жүзеге  асады.    Автостопты  бақылайтын  жабдықтар  және 
жылдамдықты өлшеуіштері қысылған ауаның көздерінен жеке крандар 
арқылы  ажыратылуы  керек.  Бір  секцияның  негізгі  резервуарларын 
жеткізу  торабынан  ажыратып,  6-шы  кеңейту  клапанын  өшіріп,  екінші 
бөлікте  цистерналар  арасындағы  7-ші  кранды  өшіріп,  бір  басты 
резервуарды  қосыңыз.  Локомотивті  жұмыс  істемейтін  күйде 
орындағаннан  кейін,  барлық  крандардың  тұтқалары  мөрленіп,  ауа 
бөлгіш  АТ  орташа  тежеу  режиміне  ауысады.  Тежеу  магистралін 
электротасығыш  магистраліне  5  кран  және  қайтарымды  клапан  Э-175 
типті  қоректік  магистралімен  ҚК  арқылы  қосқан  кезде,  екінші 

25
 
 
 
секцияның резервуарының бірін ауамен толтырады. Тежеу кезінде осы 
ауа электровозтың тежеу цилиндрлерін толтыру үшін қажет. 
ВЛ80
С 
екі  секциялы  электротасығыш.  ВЛ10  электровозымен 
салыстырғанда айнымалы ток ВЛ80с электр қозғалтқышының тежегіш 
жабдығының 
пневматикалық 
тізбегі 
(2.2 
сурет) 
бірқатар 
ерекшеліктерге ие. Әрбір тарау № 483 ауа таратушымен жабдықталған. 
Негізгі  резервуарлардан  конденсатын  жинау  үшін  қыста  конденсат 
жылытқыштары бар электропневматикалық клапандарды тазарту үшін 
резервуар  жинағыштары  орнатылған.  Электр-пневматикалық  клапан 
ЭПВ2  КР-1  типі  қысымның  қысымынан  кері  қысым  кезінде 
компрессорды түсіреді. 
ВЛ80 электровозының пневматикалық диаграммасы реостатикалық 
және  пневматикалық  қосалқы  локомотивтік  тежегіштердің  бірлескен 
әрекетіне мүмкіндік береді. Осы мақсатта БЭК электр блоктау клапаны 
ауа таратушысы мен қосалқы локомотивтік кранының кран арасындағы 
импульстік желіге орнатылады. № 254. Бұл рестатикалық тежеу кезінде 
кранын  қолданып,  тежегіш  цилиндрді  1,3  ...  1,5  кгс  /  см2  қысыммен 
толтыруға  мүмкіндік  береді.  Тежегіш  цилиндрлерге  қысылған 
жағдайда,  тежегіш  цилиндрлік  автобусқа  орнатылған  ПВУ7  түріндегі 
ПБС2  пневматикалық  басқару  блогы  ревостаттың  тормоздарындағы 
басқару  схемасын  ашады  және  соңғысының  әрекеті  тоқтатылады. 
Реостатикалық  тежегішпен  қайта  тежеу  тежегіш  цилиндрлердегі 
қысым 0,5 кгс / см2 төмен түссе ғана мүмкін болады. 
Локомотивтің  пневматикалық  желісіне  пневматикалық  басқару 
қосқыштары кіреді: 
ВУП1 типті ПВУ-2 - ТМ шүмегіне; тежеуіш желісіндегі қысым 2,7 
... 2,9 кгс / см2-ге дейін төмендеген кезде ревстат тежегіші бар басқару 
схемасын  бұзады,  4,5  кг  қысымда  контактілерді  жауып  тастайды.  4.8 
кгс / см2; 
ВУП3 типті ПВУ-2 тежегіш цилиндр желісіне орнатылған; тежегіш 
цилиндрде  2,8  ...  3,2  кгс  / см2 артық  қысымға  арналған дөңгелектерге 
арналған құмды жеткізуді қамтиды және қысым 1,3 кгс / см2-ден төмен 
қысыммен ажыратылады; 
Тежеу цилиндрінің желісіне орнатылған ПВУ-2 түрі ПВУ4; тежегіш 
цилиндрінде  1,8,2,2  кгс  /  см2  астам  қысыммен  көлік  құралдарының 
тиегіштерінің  цилиндрлеріне  (диаграммада  көрсетілмеген)  ауа  беруді 
қамтиды. 
ТЖС  тежеуді  жіберу  сигналы  құрылғысы  тежегіш  цилиндрде  0,5 
кгс  /  см2  астам  қысыммен  жүргізуші  консолінде  сигнал  шамын 
қамтиды. 
ЧС7Электровозы.  Электр  құралының  екі  бөлігінің  тежегіш 
жабдығы  бірдей.  Бұдан  кейін  бір  тарауда  тежегіш  жабдығының 
жұмысы қарастырылады.